روزهای بیاد ماندنی

حمل/فروردین 6 / 25 مارچ , زاد روز زردشت بلخی

حمل / فروردین 25/ 13 اپریل, بزرگداشت عطار نیشاپوری

ثور / اردیبهشت 1 / 20 اپریل, روز بزرگداشت استاد سخن دانای فرزانه سعدی شیرازی           

ثور/ اردیبهشت 7 / 1357 خورشیدی, 26 اپریل, شوم روز کودتای کمونیستی در خراسان / افغانستان 

ثور/اردیبهشت 8 / 27 اپریل, فروپاشی رژیم کمونیستی وپیروزی مجاهدین در خراسان/ افغانستان

ثور/اردیبهشت/می, 3 روز مطبوعات

ثور/ اردیبهشت 25 / 14 می, روز بزرگداشت دانای فرزانه ابوالقاسم فردوسی طوسی

ثور/ اردیبهشت/می 15 روز خانواده

ثور / اردیبهشت 28 / 17 می روز بزرگداشت دانای فرزانه عمر خیام نیشاپوری

جوزا / خرداد

سرطان/تیر/جولای 2, سالروز درگذشت دانای فرزانه ابن سینای بلخی

سرطان/تیر/ جولای 3 روز خبرنگار

26 سرطان / تیر  1352 خورشیدی/جولای 16 ,کودتای شوم جمهوری قلابی و پایان نظام پادشاهی در خراسان/ افغانستان

سنبله/ شهریور 1 / آگست 22, روز بزرگداشت دانای فرزانه ابوعلی سینای بلخی

14شهریورماه سال 3763  زردشتی، 2584 شاهنشاهی ، چهارم سپتامبر 2025 فرنگی زاد روز دانای فرزانه ابوریحان البیرونی

سنبله / شهریور 8 خورشیدی/ روزجهانی سواد آموزی

سنبله / شهریور 31 / 21 سپتامبر, میلاد حضرت رسول اکرم (ص)

میزان/ مهر 8 / 29 سپتامبر, روز بزرگداشت دانای فرزانه مولانا جلال الدین بلخی رومی

میزان / مهر 16 / 7 اوکتوبر, جشن مهرگان

میزان/ مهر 20 / اوکتوبر 11, روز بزرگداشت لسان الغیب دانای مستانه حافظ شیرین سخن

عقرب / آبان/ نوامبر 17 , روز دانشجو

 30 قوس / 30آدز/ 20 دسامبر > شب یلدا (شب چله) آخرین شب طولانی سال و آغاز فصل زمستان

جدی / دی

6 جدی 1358 تجاوز قشون سرخ روسیه شوروی به افغانستان

دلو /بهمن 9 / 28 جنوری بعثت رسول اکرم (ص)

حوت / اسفند 28 / 18 مارچ چهارشنبه سوری

همه ساله روز 17 نوامبر, بحیث روز جهانی دانشجو در همه کشورهایی که به دانش ودانشجو ارزش قایل استند تجلیل میگردد, مگر در قلمرو دانش ستیز طالبان درافغانستان , باین روز خجسته, ارزش و بهای قایل نیستند وبه ویژه, دخترخانمها, از حقوق حقه دانش آموزی وکار محروم ساخته شده اند.

______________________________________________________________________________________________________

آرامگاه حکیم فرزانه ابوریحان بیرونی درغزنه بشکل یک خرابه

آرامگاه ابومسلم خراسانی در لوگر

خانه خداوندگار بلخ مولانا جلال الدین بلخی رومی در بلخ به شکل ویرانه

گویند کسان بهشت با حور خوش است

من می‌گویم که آب انگور خوش است

این نقد بگیر و دست از آن نسیه بدار

کاواز دهل شنیدن از دور خوش است

حکیم فرزانه عمرخیام

زردشت اسپنتمان یا (زرتشت)، پیامبر باستانی آریایی ها و بنیان‌گذار دین زرتشتی است. اطلاعات دقیقی از زندگی او در دست نیست، اما بسیاری از پژوهشگران او را متعلق به حدود 1200 تا 600 پیش از میلاد می‌دانند. او پیام‌آور یکتاپرستی در دوران باستان بود و آموزه‌هایش در اوستا، کتاب مقدس زرتشتیان، آمده است.

زندگی و دوران زردشت

بر اساس سنت‌های زرتشتی، زردشت در بلخ باستان به دنیا آمد. گفته می‌شود که در 30 سالگی به پیامبری برگزیده شد و تعالیمش را از اهورامزدا، خدای یگانه، دریافت کرد. اما در ابتدا با مخالفت‌هایی روبه‌رو شد تا اینکه شاه ویشتاسپ احتمالاً یکی از شاهان دودمان (کیانی) به او ایمان آورد و دینش را گسترش داد. گفته شده که همین زیارت منسوب به مولا علی (ع) در مزارشریف, اصلا آرامگاه پیامبر زردشت است و زردشتیان آنزمان؛ در هنگام یورش اعراب به بلخ باستان, برای حفاظت از آرامگاه پیامبر زردشت, آن را منسوب به مولا علی (ع) خواندند تا از تخریب آن جلوگیری کرده باشند. همچنان آتشکده نوبهار بلخ, از آن هزاران سال پیش تا به امروز, در همان بلخ باستان یعنی زادگاه پیامبر زردشت (زر دست) تابه حال چهره نمایی دارد.

آموزه‌های پیامبر زردشت:

۱. اهورامزدا، خدای یگانه: زردشت بر پرستش یک خدا، یعنی اهورامزدا، تأکید داشت و دیگر ایزدان کهن آریایی را کنار گذاشت.

۲. دوگانگی خیر و شر: او به نبرد دائمی بین اهورامزدا (خدای خیر و نور)و اهریمن (شیطان شر و تاریکی) باور داشت.

۳. آزادی انتخاب و مسئولیت اخلاقی: انسان باید بین راه درست و نادرست یکی را برگزیند و بر اساس پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک زندگی کند.

4. رستاخیز و داوری نهایی: او معتقد بود که پس از مرگ، اعمال هر فرد سنجیده می‌شود و در پایان جهان، نیکی بر بدی پیروز خواهد شد.

تأثیر زردشت و دین زرتشتی:

آموزه‌های زردشت تأثیر زیادی بر فرهنگ، فلسفه و ادیان پس از خود، از جمله یهودیت، مسیحیت و اسلام گذاشت. دین زرتشتی تا پیش از ظهور اسلام، دین رسمی ساسانیان بود و هنوز هم پیروانی در ایران و هند (پارسیان) دارد ویک تعداد شان در ایالت سان دیاگوی کالیفورنیا به رسم نیاکان شان, به آیین زردشتی پابند اند و مراسم نیایش آیین زردشتی را برگزار می نمایند.

حکیم فرزانه فردوسی طوسی و برخی دیگر از شاعران پارسی گوی در اشعار خود به زردشت اشاره کرده‌اند. در شاهکار شاهنامه، زردشت به‌عنوان پیامبری دانا و فرستاده اهورامزدا معرفی می‌شود، اما نام او به‌طور مستقیم کمتر ذکر شده است. با این حال، اشاراتی به دین و آموزه‌های او در روایت‌های مربوط به شاهان کیانی و ساسانی وجود دارد.

1. فردوسی و زردشت

در شاهنامه، اشاره‌هایی به دین بهی (زرتشتی) و نقش آن در تاریخ آریایی شده است. یکی از معروف‌ترین ابیات درباره‌ کتاب مقدس زرتشتیان، اوستا، است:

به شد نامه‌ی خسروان پر ز گنج

که از دین و از تخت و از تاج و رنج

همچنین، درباره‌ی ظهور زردشت در دوران شاه گشتاسپ (ویشتاسپ)چنین آمده است:

یکی مرد بود اندر آن روزگار

خردمند و با دانش و هوشیار

به گیتی درون سال سی بود راست

که با وی سخن گفت یزدان‌پرست

در اینجا، فردوسی به پذیرش دین زرتشتی توسط گشتاسپ و حمایت او از زردشت اشاره دارد.

2 . حکیم فرزانه نظامی گنجوی:

نظامی نیز در شرفنامه و اسکندرنامه به زردشت و دین او پرداخته است. او زردشت را پیامبر خرد و راهنمای معنوی معرفی می‌کند.

زردشت فروغی ز خرد یافت راست

بر ملک گشتاسپ پیام آورد راست

3. حکیم فرزانه مولانا جلال الدین بلخی رومی:

مولانا نیز در برخی از اشعار خود به زردشت اشاره کرده و او را نماد حکمت و روشنایی دانسته است:

زردشت‌وار آتش توحید برفروز

کآتش چو شعله زد، همه بت‌ها بسوزد

4. حکیم فرزانه عمر خیام:

عمرخیام نگاه فلسفی‌تری دارد و گاهی در رباعیاتش به جهان‌بینی زرتشتی اشاراتی می‌کند، به‌ویژه در مورد سرنوشت، مرگ و نیکی و بدی:

گویند کسان بهشت با حور خوش است

من می‌گویم که آب انگور خوش است

این نقد بگیر و دست از آن نسیه بدار

کاواز دهل شنیدن از دور خوش است

در این رباعی، او به نوعی به اندیشه لذت حال و رهایی از قید و بندهای مذهبی سخت‌گیرانه که در برخی شاخه‌های دین زرتشتی نیز وجود داشت، اشاره می‌کند.

فرایند:

زردشت و آموزه‌های او در اشعار قند پارسی همواره به‌عنوان نماد خرد، یکتاپرستی و روشنی مطرح شده‌اند. فردوسی، نظامی، مولانا و دیگران به شیوه‌های مختلف به او پرداخته‌اند.

______________________________________________________________________________________________________

22 سپتامبر هر سال به نام (روز همبستگی جهانی تاجیکان) گرامی داشته می‌شود؛ روزی که همزمان است با زادروز ابوعبدالله جعفر بن محمد رودکی، شاعر بزرگ سده‌ چهارم هجری و پدر شعر فارسی / تاجیکی. این روز در ظاهر شاید تنها یک مناسبت فرهنگی یا ادبی جلوه کند، اما در حقیقت بار تاریخی، هویتی و تمدنی بسیار ژرف‌تری دارد.

رودکی در روزگار شگوفایی دولت سامانیان می‌زیست؛ دورانی که بخارا و سمرقند به‌عنوان پایتخت‌های فرهنگی و علمی جهان اسلام، جایگاه زبان فارسی را استوار کردند. او نخستین کسی بود که زبان مردم را در قالب شعر و هنر به سطحی رساند که بتواند حامل اندیشه، حکمت و زیبایی‌های روح ایرانی / تاجیکی باشد. از آن پس، شعر و ادب فارسی نه تنها ابزار بیان احساس و اندیشه، بلکه ستون فقرات هویت ملی و فرهنگی تاجیکان شد؛ هویتی که قرن‌ها در برابر هجوم‌ها، سلطه‌ها و تغییرات سیاسی پایدار ماند.

«روز جهانی تاجیکان» یادآور این حقیقت است که تاریخ تاجیکان تنها در محدوده‌ مرزهای امروزی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه گستره‌ای وسیع‌تر دارد که فراتر از جغرافیا، در جان و زبان میلیون‌ها انسان جاری است. از بلخ و بخارا تا خجند و بدخشان، و از هرات تا دوشنبه، همه و همه به رشته‌ مشترکی پیوسته‌اند که همانا زبان، شعر و فرهنگ است.

در این روز ما نه صرفاً از تولد یک شاعر بزرگ یاد می‌کنیم، بلکه از هزار سال میراثی سخن می‌گوییم که اندیشه، روح و فرهنگ تاجیکان را ساخته است. میراثی که در برهه‌های دشوار تاریخ، به مردم این سرزمین توان ایستادگی داده، پیوندهای اجتماعی آنان را نگاه داشته و چراغ امید و آینده‌نگری را فروزان کرده است.

بدین‌گونه (روز همبستگی جهانی تاجیکان) نه فقط یک یادمان ادبی یا تاریخی، بلکه نمادی از هویت مشترک، وحدت فرهنگی و چشم‌انداز آینده‌ تاجیکان است؛ نمادی که گذشته‌ پرافتخار را به امروز پویا و فردای روشن پیوند می‌دهد.

این روز فرخنده و خجسته بر همه‌ تاجیکان جهان مبارک باد!